In mijn vorige blog deelde ik met je over de 4 C’s die de cliënt wenst. Hier begint alle communicatie mee. Nog even ter herinnering, dat zijn: contact, compassie, centraal staan en commitment. Na deze 4 C’s volgt de C van Consent, en wel informed consent. In deze blog deel ik een persoonlijke beleving die illustreert hoe subtiel het ervaren van consent in z’n werk gaat. En het geeft weer wat dat vraagt van beide partners in de communicatie. En in dit geval neem ik juist een beleving die ik opdeed, niet in de zorg, maar tijdens een massage. Informed consent is ook een juridische term. Hoe zit het dan met informed consent in de geboortezorg. Wat betekent dat in de praktijk?
Ik heb een brandende vraag: vind jij dat er nog te veel onbekendheid is met dit begrip? Dat er onwetendheid is over dit recht van vrouwen dat van kracht is bij het verlenen en ontvangen van (geboorte)zorg? En de vraag die daarop volgt: zie jij daar een rol weggelegd voor hetbuikencollectief.nl, of misschien voor jezelf samen met hetbuikencollectief.nl, om hier informatie over te gaan geven?
Wat is consent?
Zoek je de betekenis op van het engelse woord ‘consent’, dan vertaalt zich dat in het woord ’toestemming’. Is toestemming geven een actieve handeling? Ik ging bij mezelf op onderzoek uit hoe dat voor mij in z’n werk gaat.
Hoe werkt consent? Massage gezocht.
Ga jij wel eens naar iemand toe om een massage te ontvangen? Ik doe dat af en toe. En dat gaat dan als volgt. Ik kom binnen, we kletsen een beetje of er iets fysieks is wat aandacht nodig heeft. Ik kruip op de massagebank. En dan laat ik het lekker over me heen komen. Ik laat haar, haar ‘ding’ doen. Ik probeer er wel met m’n gedachten bij te blijven en goed door te ademen, maar soms gaan mijn gedachten toch aan de haal met mij, en drijf ik daarin mee met ze. Dan kan het zo maar zo zijn, dat ik de massage niet echt registreer. Maar ach ik geniet wel van de ontspanning en de aanraking. Toch ervaar ik dat zij vooral regie heeft over wat er gebeurt en zij neemt het initiatief.
Het kan ook anders. Een ontdekking.
Hoe anders ging dat bij een ervaring die ik recent opdeed tijdens een opleiding. We vormden koppels en kregen de opdracht om, om de beurt, te geven en te ontvangen. Wat uniek was aan deze opdracht, is dat ik als ontvanger de regie behield en consent bleef geven voor wat er gebeurde. In de praktijk werkte dat uit dat ik als ontvanger van de massage heel bewust onderzocht wat ik/mijn lichaam wilde ontvangen. Waar wilde ik worden aangeraakt? Hoe wilde ik worden aangeraakt? Bij dat aan te moeten geven, ontmoette ik al meteen de emotie ‘schaamte’ en dacht ik ‘wat vind de ander hiervan?’, ‘wat als zij daar ongemakkelijk van wordt?’.
Maar haar opdracht op haar beurt was om op zoek te gaan naar de precieze manier waarop het voor mij goed was. Dus zij vroeg er af en toe naar of het nog was wat ik wilde. Soms deed ze een suggestie om een variatie toe te voegen. Deze oefening leerde me hoe ik, ook als ik in de ontvangende positie zit, heel bewust regie kan blijven voeren, consent kan blijven geven. Daar waar ik vaak, in de ontvangende positie, me afhankelijk en afwachtend opstel, kon ik nu ontdekken wat het betekent om in deze ontvangende positie regie te voeren en actief mijn consent te blijven geven voor wat er gebeurde.
Vanaf de andere kant bezien
Toen volgde de wissel. Ik merkte dat door de regie voor de massage bij haar te laten er andere aspecten in mij werden aangesproken. Ik ging niet voor haar denken wat zij waarschijnlijk fijn zou vinden. Ik ging op onderzoek uit om te kijken naar de signalen die zij gaf, om daarop te reageren. Haar gewoon te vragen ‘is het zo fijn voor jou?’ of ‘wil je ergens anders graag worden aangeraakt?’. Natuurlijk is het ook spannend, omdat ik niet weet wat er gaat komen. Maar bovenal was mijn ervaring dat het fijn is om voor de ander er te zijn, precies zoals die het wenst. En hoe machtig het is om dat te mogen geven. Wat een vervulling van beiden in deze oefening.
Wat leert het mij over consent?
Consent geven betekent voor mij: hoe kun je, ook als je afhankelijk bent, ook als je het nog hebt te ontdekken wat de behoeftes zijn van jezelf en je lichaam, wel regie voeren, wel actief toestemming geven over wat er gebeurt. Het vraagt moed om je schaamte en je oordeel van ‘zo heb je wel genoeg gevraagd’ om te buigen en je behoeften uit te spreken of jezelf het experiment van de verkenning te gunnen.
Ook vanuit de ‘gevende’-positie, als je de ander helpt, leert dit mij om de ander zo benaderen dat je op zoek gaat naar hoe die ander de regie kan nemen, wat ze werkelijk wil voorbij de eventuele schaamte en het oordeel, waar haar consent aan verleend kan worden.
Consent is een juridische term
Consent betekent dus toestemming, en zoals ik hierboven schets, komt daar het een en ander bij kijken. Consent geven is ook een juridisch begrip. Het heeft te maken met een recht dat jij als mens hebt. Zwangere vrouwen, net zoals iedereen, hebben het recht om hun eigen beslissingen te nemen over hun lichaam. Het is tegen de wet om een zwangere vrouw een medische behandeling te geven, tenzij zij daar haar toestemming voor geeft. Juridisch betekent dit haar ‘consent’ heeft gegeven hiervoor.
Informed consent
In Nederland geldt de Wet op de geneeskundige behandelovereenkomst. WGBO. Wat lees je daar: “Zorgverleners mogen alleen handelen als zij toestemming hebben van de cliënt. De cliënt moet begrijpen waarvoor hij toestemming geeft: hij moet goed geïnformeerd zijn.” Dat betekent ‘Informed consent’.
En er wordt gesteld “De cliënt is verplicht om de zorgverlener goed, eerlijk en volledig op de hoogte stellen van haar problematiek. Met de juiste informatie kan de zorgverlener sneller en beter een diagnose stellen en kan hij/zij beter zorg verlenen.”
Zonder consent een behandeling starten mag alleen als iemand wilsonbekwaam is verklaard of dat er een levensbedreigende situatie is.
De praktijk
In de praktijk betekent dit dat vrouwen dus goed geïnformeerd moeten worden en dat zij daar niet bij gemanipuleerd, of onder druk gezet mogen worden. Maar welke informatie moet er dan gegeven worden? Een handvat biedt de BRAINS.
Wat vind jij?
Bij een simpele vraag op Social Media, waar zwangeren informatie over willen en waar ze deze informatie nu (nog) niet weten/kunnen (te) vinden, komt steevast dit onderwerp ook langs. Elke keer dat ik als cliëntvertegenwoordiger aan de tafels mag aanschuiven waar onderzoek en beleid wordt gemaakt, is het voor mij een belangrijk topic om dit recht op ‘Informed consent’ van vrouwen te beschermen. Dat betekent concreet dat het gaat om de gekozen taal waarin dingen worden verwoord. Het komt nog regelmatig voor dat ik teksten hierop becommentarieer. Waarom dat belangrijk is? Omdat het soms vergeten wordt dat het uiteindelijk de vrouw is die beslist en haar ‘informed consent’ of ‘informed refusal’ geeft en je daar steeds rekening mee hebt te houden.
Hoe zie jij dat? Ervaar jij dat er inderdaad over dit onderwerp veel onwetendheid is? En waar ligt de bal om hierover informatie te genereren, waar zowel zwangeren als zorgverleners handvat en richting uit kunnen halen? Zie jij een rol voor hetbuikencollectief.nl hierin? Wij horen graag jouw mening!
Mijn inspiratiebron
Mijn inspiratiebron op dit punt is Rebecca Schiller. Zij is de directeur van Birthrights een organisatie uit Groot Brittanië die zich inzet voor de bescherming van mensenrechten in de geboortezorg. Ik ontmoette haar vorig jaar en kon echt genieten van hoe zij over dit onderwerp vertelde. Waar ik voorheen toch best wat reserves had om het te hebben over rechten en plichten, gaf zij mij een inspirerend voorbeeld hoe dat te doen. Rechten en plichten gaven me voorheen de bijsmaak dat het daarover hebben, eerder polariserend zou werken. Dus de communicatie geen goed deed, omdat het de, voor mij zo gewenste harmonie, verstoorde. Daar kijk ik nu dus anders naar. Lees haar goede boek ter inspiratie. Het is gemakkelijk te bestellen via bol.com
Dus….
Deel jouw reactie op de vragen door te reageren op deze blog! Wij horen graag je mening en nemen dat mee in de doelen die wij ons stellen en de manier waarop wij invulling geven aan onze activiteiten. Mail ons op info@hetbuikencollectief.nl\
Dankjewel
Dankjewel voor je betrokkenheid en steun voor hetbuikencollectief.nl. En mocht je vragen hebben, suggesties of opmerkingen. We horen ze graag!
Voor zorgprofessionals:
Op maat gemaakt, als nascholing, teamuitje, heide-dag inspiratie.
Nascholing voor zorgprofessionals die deze 4 C’s en Samen Beslissen, oftewel Gezamenlijke besluitvorming goed in de vingers willen krijgen. Die de kracht van co-creatie met de cliënt willen benutten. Een dag waarin je waardevolle coachingstechnieken leert, die jij in kunt zetten om het vertrouwen te versterken bij je cliënt. en haar kunt ondersteunen bij het omgaan met weerstand en angstgevoelens.
Eerdere deelnemers aan door ons verzorgde nascholingen vertelden erover.
‘Erg leuk!’
‘Niet alleen zitten en luisteren, vooral veel doen!’
‘Nieuwe handvatten gekregen waar ik wat mee kan’
‘Waardevolle nieuwe inzichten gekregen.’
‘Aanrader voor iedere zorgverlener!’
Voor zwangeren:
Wil jij zelf regie houden tijdens je zwangerschap en bij je bevalling? Doe mee met ons online programma! Klik hier.
Dit is een unieke e-learning. Aansprekende video’s met specialisten leggen je alles uit wat je als zwangere wil weten. Het helpt je zelf regie te houden bij de beslismomenten en leert je succesvolle ontspanningstechnieken. Zelf niet zwanger? Deel het gerust met alle zwangeren in je omgeving!