Na het lezen van het artikel van Bas Veersema heeft onze voorzitter Jitske Wildschut samen met top expert Irena Veringa een reactie geschreven naar de Volkskrant. Ze hoopten op deze manier een ander nationaal geluid te laten horen, want dergelijke publicaties voeden precies die angstcultuur in de geboortezorg waar we vanaf moeten.
Hieronder het stuk, dat helaas deze keer, niet geplaatst werd.
Als het Veersema (‘Een vaginale bevalling is gewoon niet voor alle vrouwen geschikt’, Volkskrant 7 feb. 2020) echt om een betere ervaring van de zwangere vrouw te doen is, dan begint hij met naar haar te luisteren en de heelheid van haar lichaam te respecteren. Als professor zal het zijn uitdaging zijn om de door hem gewenste algoritmes niet te verwarren met geluisterd te hebben.
Veersema stelt in het betreffende interview dat vrouwen lichamelijke en psychische klachten over kunnen houden aan hun bevalling omdat het vrouwenlichaam evolutionair steeds minder geschikt is om te baren. Hij stelt voor dit te ondervangen door pro-actiever keizersneden aan te bieden.
Dergelijke uitspraken van een aanstaande hoogleraar hebben impact. Ze voeden precies die angstcultuur onder zwangere vrouwen die hij met zijn medische ‘oplossing’ probeert te omzeilen. In response daarom naast de ‘gevoeligheden’ waar hij bang voor is ook een aanvulling van de feiten.
Een aantal feitenlijkheden die Veersma niet noemde
Bij de medische bevallingen die Veersema heeft beoordeeld, is per definitie een oxytocine-infuus noodzakelijk om de weeën krachtig te maken. Juist deze kunstmatige opwekking veroorzaakt de genoemde krachten en daarmee de daaraan gerelateerde klachten op latere leeftijd. In dit scenario zijn wij het met Veersma eens dat zo’n ervaring zware lichamelijke en psychische schade aan vrouwen kan toebrengen.
Bij een natuurlijke bevalling komen deze krachten echter zelden voor vanwege de zelfregulering van het lichaam.
Ook goed om te noemen dat er in Nederland nog steeds vrouwen doodgaan tijdens de bevalling juist bij het medisch handelen. De kans op maternale sterft tijdens een keizersnede is ruim 5 keer groter dan tijdens een vaginale bevalling. Daarnaast hebben vrouwen die een keizersnede hebben gehad 5 keer meer kans op ernstige complicaties in de toekomstige zwangerschap dan vrouwen die vaginaal zijn bevallen.
En nu de ‘gevoeligheden’ die ertoe doen
Ja, we hebben soms moeite met bevallen. De medicalisering heeft veel van de natuurlijke opties beperkt en daarmee bijgedragen aan het bemoeilijken van een bevalling. Denk hierbij aan houding, sfeer en de duur van een bevalling.
Ja, we raken soms getraumatiseerd door een bevalling vanwege gevoelens van angst, pijn en verlies van controle. De wens van Veersema om trauma na de bevalling te voorkomen door het aanbieden van een keizersnede is psychologisch gezien onjuist. Het toegeven aan de vermijding veroorzaakt door angst leidt tot bekrachtiging van deze angst en daarmee het trauma.
Als je je als vrouw gezien, gekend en vervolgens empowered weet, kan dit veel betekenen voor hoe je je bevalling ervaart. Daar komt geen scalpel aan te pas. Helaas is het op deze wijze de zwangere vrouw daadwerkelijk centraal stellen nog niet de standaard.
Het voorbeeld dat hij schetst van hoe vrouwen de keus voor een keizersnede voorgelegd zouden krijgen is tekenend voor hoe zwangere vrouwen in de dagelijkse praktijk van de geboortezorg de “keuzemogelijkheden” voorgeschoteld krijgen.
Medische interventies worden gepresenteerd als de verstandigste keuze met het minste kans op onwenselijke risico’s. Hoeveel keus heb je dan echt als je de kleine lettertjes niet te lezen krijgt (bv de nadelen/ implicaties van keizersneden)? Zonder reflectieve aandacht hoe je echt multidisciplinaire objectieve informatie kunt borgen, is de kans groot dat een dergelijke insteek het aantal keizersneden drastisch verhoogt.
Wat is dan wel de oplossing?
Preventie, adequate kennis van professionals in de geboortezorg over de fysiologie van body en mind in de perinatale periode en het stoppen met het onnodig medicaliseren van de geboorte zijn de nodige stappen die wij in de zorg met en voor de zwangere vrouw moeten zetten.
Wij hopen dat Veersema veel gaat luisteren naar de vaginale geboorte ervaring van zijn schoondochter want daar zit heel veel vrouwenwijsheid.
Jitske Wildschut, Voorzitter bestuur van Stichting Zelfbewustzwanger – DE cliëntenorganisatie voor alle zwangere vrouwen en hun partners.
Irena Veringa, promovenda aan de Uva, MBCP trainer en verloskundige.